BIST 100 Endeksi Hakkında Her Şey: Tanım, Hesaplama ve Önemi

🧾 BIST nedir?

BIST 100 endeksine geçmeden önce borsa tarihine kısa bir yolculuk yapalım. Açılımı Borsa İstanbul A.Ş. olan BIST borsacılık faaliyetleri için 30 Aralık 2012’de kuruluyor. Kurulma amacı ise Türkiye sermaye piyasasında yer alan borsaları tek kurum altında toplamak olarak tarihe geçiyor.

Borsa tarihini detaylı araştırmaya başladığında bu alandaki faaliyetlerin geçmiş yıllara dayandığını görebilirsin. Sırası gelmişken hatırlatalım. Türkiye’de ilk menkul kıymetler borsasının kuruluş tarihi 26 Aralık 1985. Kuruluşundan çok kısa bir süre sonra 3 Ocak 1986’da işlemlere başlıyor.

Eski ismi İstanbul Menkul Kıymetler Borsası A.Ş olan BIST’in 2013 yılının Nisan ayında İstanbul Altın Borsası ve İMKB BIST altında birleştiğini de söylemeden geçmeyelim. Bu piyasada borsa yatırım fonları, kıymetli madenler, pay senetleri gibi çok sayıda yatırım aracı seni bekliyor.

✔️ BIST 100 Endeksi Nedir ve Hangi Şirketleri Kapsar?

Gelelim BIST 100 endeksine. Borsa İstanbul’daki en çok değer gören ve en değerli hisselerin yer aldığı endekse BIST 100 endeksi diyoruz. Küçük ve büyük yatırımcıların takip ettiği XU 100 koduyla da bilinen bu endeks üzerinden hisselerin iniş ve çıkış hareketlerini izleyebilirsin.

BIST 100 endeksi BIST 50 ve BIST 30’la beraber Borsa İstanbul’un ana endeskleri arasında bulunuyor. BİST 100 üzerinden Borsa İstanbul’daki en önemli hisseleri tek listede görebilirsin. Ayrıca bu endeksinin borsayı yakından tanımana ve yatırım kararları almana yardımcı olacağını belirtmekte fayda var. Dilersen hemen yatırımlarına Slayz ile başlayabilirsin.

📟 BIST 100 Endeksi Nasıl Hesaplanır? Formül ve Yöntemler

BIST 100 endekse dahil edilen paylar piyasa değeri ve işlem hacmi gibi etkenlerle birlikte hesaplanıyor. Hesaplamada ise Et= Σ (Fit x Hit x Nit) / Bt formülü kullanılıyor. Formüldeki ifadelerin ne olduğunu kavramana yardımcı olmak için açıklayalım. Et, endeksin t zamandaki değeri, Fit: ”i”inci payın t zamandaki fiyatı, Hit: ”i”inci payın t zamandaki fiili dolaşım oranı anlamına geliyor. Nit: ”i”inci payın t zamandaki toplam miktarını ve Bt: Endeksin t zamandaki baz değerini ifade ediyor.

❗ BIST 100 Endeksi ile BIST 30 ve BIST 50 Arasındaki Farklar

BIST 100 endeksini duyduysan BIST 30 ve BIST 50 endesklerine de denk gelmiş olabilirsin. “Nedir bu üç endeks arasındaki fark?” dediğini duyar gibiyiz. BIST 100 endeksinde piyasa değeri en yüksek hisselerin yer aldığından ve bu endeksin borsa hakkında fikir edinmene yardımcı olacağından daha önce bahsetmiştik. Gelelim BIST 30 ve BIST 50’ye.

BIST 30 endeksinde işlem hacmi ve piyasa değeri en yüksek 30 hisse senedi yer alıyor. BIST 30’da bulunan hisseler BIST 50 ve BIST 100 içinde de bulunuyor. BIST 50 endeksi ise piyasa değeri ve işlem hacmi en yüksek 50 senedinden oluşuyor. Bu endekste bulunan hisselerin bir bölümü yalnızca BIST 50’de diğer kısmı BIST 100’de de yer alır. Sen de BIST endekslerindeki hisse senetlerine yatırım yapmak için Slayz’dan destek alabilirsin.

✏️ BIST 100 Endeksi'ne Dahil Olma Kriterleri Nelerdir?

Şirketlerin neye göre BIST 100 endeksinde yer bulduğunu da merak ediyor olabilirsin. İşlem hacmi ve piyasa değeri gibi önemli kriterler doğrultusunda BIST 100 endeksinde sıralanan hisselere karar veriliyor.

🗒️ BIST 100 Endeksi'nin Önemi ve Piyasa Üzerindeki Etkisi

BIST 100 için Borsa İstanbul’un temel endeksi olduğunu söylemiştik. Bu endeks uzun vadede kararlı biçimde yükseliyorsa mevcut ekonominin yatırımcıları memnun ettiği sonucuna ulaşabiliriz. Bunlarla birlikte piyasaları takip ederek döviz kurlarındaki istikrarı ve enflasyon oranının düştüğünü gözlemleyebilirsin.

BIST 100 endeksinin yükselmesi şirket karlarını da etkileyebilirkârlarının arttığına da işaret ediyor. Kâr artışı bir şirketin büyümeye devam edeceğinin ve yatırımcılara yeni yatırım fırsatları oluşacağının da göstergesi olarak nitelendiriliyor.

Bunun yanı sıra hisse senetleri Borsa İstanbul’un belirlediği kurallar çerçevesinde endeks kriterlerini karşılayamıyorsa BIST 100’den çıkarılıyor. Bu endeksten çıkarılan hisse senedinin işlem hacmi ve fiyatı genellikle olumsuz etki görüyor.

♻️ BIST 100 Endeksi'nde Sektör Dağılımı ve Analizi

BIST 100 endeksini karışık bir liste gibi düşünebilirsin. Bu endekste turizm, sağlık, otomotiv, gıda, inşaat gibi farklı sektörlerden firmalar bulunuyor. Endeksin gidişatı için 15 şirketin performansı belirleyici oluyor.

BIST 100’de farklı sektörlerde hizmet veren şirketlerin hisseleri sıralaması işlem hacimlerine göre değişebiliyor. Belli dönemlerde de BIST 100 endeksinde yer alan şirketleri için güncelleme yapılıyor.

📋 BIST 100 Endeksi Yatırımlarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

BIST 100 hisselerine yatırım yapmak istediğinde dikkate alman gereken bazı kriterler bulunuyor. Bu kriterleri şöyle sıralayabiliriz:

• Yatırım yapmak istediğin şirketin kârlılığı, geliri, borçluluk oranına bakabilirsin. Unutma finansal durumu iyi olan şirketlerin hisse senetleri diğerlerine kıyasla daha değerli olur.
• Yatırım planladığın şirketin pazar payı, ürün ve hizmetleri, yatırım planları da önemli. Zaman geçtikçe büyüme potansiyeline sahip şirketlerin değeri de artıyor.
• Şirketlerin piyasa değeri de yatırımlarını planlaman yardımcı olabilir. Piyasa değeri yüksek şirketlerin hisse senetleri de prestijli kabul edilir
• Temettü ödeyen şirketlerin hisse senetleri daha güvenilir bulunur. Bu nedenle yatırım yapmak istediğin temettü tutarını ve ödeme sıklığını da değerlendirebilirsin.
• Serbest dolaşımdaki payı yüksek olan şirketlerin hisse senetleri daha fazla talep görür. Bu nedenle sen de BIST 100 endeksi yatırımlarında serbest dolaşımdaki pay oranı yüksek şirketlere yönelebilirsin.

🕛 BIST 100 Endeksi Ne Zaman Güncellenir

BIST 100 endeksi saniyede bir güncellenir. Bunun yanı sıra endekse katılacak veya ayrılacak şirketlerin belirlenmesi için Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında BIST 100’de yer alan şirketler yeniden değerlendirmeye tabi tutulur.